Хьакурынэхьабл (Тыркуе)

Хьакуринэхьабл (Тыркубзэ: Oklubalı) — Тыркуем дэт Адыгэ къуадж.Iэскищехир къалэм епхыгъ. Темыр Кавказым 1864 илъэсым къикӀыгъэ Адыгэхэр ары къуаджэр зыгъэуцугъэр. Къуэджэ дэсхэр апэ дэдэу Булгарием щытӀысхьэхи, аукӀэ Дэапыхъу-Лъашъэхэр къуаджэр ягъэуцугъ. Адыем илъэсиблкӀэ зэрэдэсыгъэхэм иуж, Къырым Заор зэухым джы дэдэм зыдэщыӀэ чӀыпӀэм къэкӀуагъэх. Къуаджэр зыгъэуцугъэр Абдзэхэ хэгъэгум къикӀыгъэу Мэрэтыкъо Хьадж-Зэчэрый. ИтӀуанэ Кавказым Хьакурынэхьаблэм къыдэкӀыгъэ абдзэхэ унагъохэри къуаджэм щытӀысхьагъэх. Илъэс 1–2 къынэужым Къэбэртай щыщ Цымба лӀэкъолъэшымрэ ащ илъэпкъэгъухэр къуаджэм къыдэхьагъэх. ЗыцӀэ къагъотышъугъэ къуаджэм дэс лӀакъохэр мары:

Абдзэххэр:

1. Мэрэтыкъо
2. Аулъэ
3. Биданыкъо
4. Бырсэйкъо
5. Хьажэмыкъо
6. Чэтао
7. Ӏапыщ
8. Брант
9. Куащ
10. ГъукӀэ
11. Цоикъо
12. Сахъу
13. Тхыджуа

Къэбэртайхэр:

1. Цымба
2. Къармэ
3. ДыщэкӀ
4. Пщымахъо
5. Ӏапае
6. ТобыкӀэ
7. Ӏалыхьбэрд
8. ТхьашӀокъо
9. Дэбаго
10. Балэ
11. Щамокъо
12. Хъухъгъэ
13. Бэгъ

Бэслъиниехэр:

1. Нэфщэ
2. ДжанбэкӀ
3. ДжэгуакӀо

КӀэмгуехэр:

1. Мамыщ
2. Кълоуа
3. ПӀащкъо

Бжъэдыгъухэр:

1. Хъут

Азыгъэхэр:

1. Бракуа
2. Агыра
3. Ажыйа
4. Пэкиз

Шапсыгъэхэр:

1. Балкъэр

Хьэтыкъуаехэр:

1. Баджэкъо

Убыххэр:

1. Дэчэн

Пасэм къуаджэр Анатолием адрэй къуаджэхэмрэ уэлъытын амал уимыӀэ фэдэу културкӀэ Ӏатыгъэгъ. Осмэн Пэчъахьым иунашъокӀэ Чакырджалы Мехьмет Эфем иуж ихьэрэ Инёню Дзэпащэ Мехьмет Нух мы къуаджэ щыщыгъ, Аулъэмэ ящыщыгъ. ЫкӀый къуаджэм моллэ-ефэнды бэ дысыщтыгъэх. Хадж-Мэсыд Ефэнды, Хьарун Ефэнды, Хьадж-Ыслэхь Ефэнды, Хьилми Эфэнды, Юсюф Ефэнды, Эмин Ефэнды, Осмэн Хьоджэ, Нэфщэмэ я Ислам Ефэнды ахэмэ ящыщыгъ. Къуаджэм ицӀэрыӀо зекӀолӀ лӀыхъужъхэр Чэтау Рыза, Къырым Осмэн(ЩакӀо Осмэн аӀощтыгъ тыркухэмэ), Мусэ КӀыхь.